Gewichten en maten

Biologische gegevens

Beschrijving van het dier

De Driedoornige stekelbaars (Gasterosteus aculeatus) is een fascinerend en veelzijdig visje dat in zoet, brak en zout water over de hele wereld te vinden is, inclusief in Nederlandse wateren. Deze soort is vooral bekend vanwege zijn unieke uiterlijke kenmerken en zijn opmerkelijke gedrag tijdens het paarseizoen.
Qua grootte is de Driedoornige stekelbaars relatief klein, met een gemiddelde lengte van ongeveer 3 tot 8 centimeter, hoewel sommige exemplaren iets groter kunnen worden. Het lichaam van de vis is slank en zijdelings enigszins samengedrukt, waardoor het een gestroomlijnde vorm heeft die efficiënt zwemmen in diverse wateromstandigheden mogelijk maakt.
Een van de meest kenmerkende eigenschappen van de Driedoornige stekelbaars is de aanwezigheid van drie scherpe, puntige stekels op de rug. Deze stekels dienen als een verdedigingsmechanisme tegen roofdieren. De vis kan deze stekels opzetten om groter en minder aantrekkelijk te lijken voor potentiële aanvallers. Naast de rugstekels heeft de stekelbaars ook twee stekels op de buikzijde, vlak bij de bekkenvinnen.
De kleuring van de Driedoornige stekelbaars kan variëren afhankelijk van de leefomgeving, het seizoen en het geslacht van de vis. Over het algemeen hebben ze een zilverachtige of lichtgroene kleur met donkere dwarsbanden over de flanken, wat helpt bij de camouflage in hun natuurlijke habitat. Tijdens het paarseizoen ondergaan mannelijke stekelbaarzen een opvallende transformatie; hun lichaam krijgt dan felle kleuren zoals rood of oranje aan de onderzijde en blauwgroen aan de bovenzijde. Dit dient om vrouwtjes aan te trekken en rivaliserende mannetjes af te schrikken.
De Driedoornige stekelbaars heeft een interessant voortplantingsgedrag. Mannelijke stekelbaarzen bouwen nesten van plantenmateriaal, dat ze aan elkaar plakken met een speciale afscheiding uit hun nieren. Ze verdedigen hun territorium fel en lokken vrouwtjes naar het nest om eieren te leggen. Na de bevruchting bewaakt het mannetje het nest en zorgt voor de eieren door ze van zuurstof te voorzien via een waaierende beweging met zijn vinnen, totdat de jongen uitkomen.
Deze soort is omnivoor en voedt zich met een breed scala aan voedselbronnen, waaronder insecten, kleine kreeftachtigen, wormen en plantaardig materiaal. Hun flexibele dieet, samen met hun aanpassingsvermogen aan verschillende wateromstandigheden, heeft bijgedragen aan hun succes als soort.
De Driedoornige stekelbaars speelt een belangrijke rol in de aquatische ecosystemen waarin hij voorkomt. Als prooi voor grotere vissen en andere roofdieren, maar ook als roofdier van kleinere organismen, helpt deze soort bij het in stand houden van een evenwichtig ecosysteem. Daarnaast wordt de stekelbaars gebruikt in wetenschappelijk onderzoek vanwege zijn aanpasbaarheid en de gemakkelijke manier waarop hij in laboratoria kan worden gehouden.