Gewichten en maten

Bedreigingsstatus

Beschrijving van het dier

De Dodaars (Tachybaptus ruficollis) is een klein en charmant watervogel die tot de familie van de futen behoort. Met zijn compacte bouw en relatief korte nek onderscheidt de dodaars zich van andere leden van de futenfamilie. Het is de kleinste fuut die in Nederland en in veel andere delen van Europa, Azië en Noord-Afrika voorkomt. Dit vogeltje is bijzonder aanpasbaar en kan worden aangetroffen in een breed scala aan waterrijke habitats, waaronder meren, langzaam stromende rivieren, vijvers en moerassen, zolang de vegetatie maar dicht genoeg is om bescherming en nestgelegenheid te bieden.

Het verenkleed van de dodaars varieert seizoensgebonden. Tijdens het broedseizoen vertonen de volwassen vogels een opvallende kleurstelling met een roestbruine hals en borst, een zwartbruine bovenzijde en een opvallende witte wangenstreep die hun gezicht een kenmerkende aanblik geeft. Buiten het broedseizoen zijn de kleuren van het verenkleed minder levendig, met meer gedomineerde grijze en bruine tinten, waardoor de vogel minder opvalt in zijn omgeving. Een uniek kenmerk van de dodaars is de kleine, stompe staart, die de Nederlandse naam van het dier heeft geïnspireerd.

De dodaars is een uitstekende duiker, die onder water jaagt op een dieet van voornamelijk kleine visjes, waterinsecten en andere kleine waterdieren. Met krachtige, gelobde poten die meer naar achteren op het lichaam zijn geplaatst, kan deze vogel met behendigheid onder water zwemmen en zijn prooi vangen. Het nest, dat een drijvende constructie van plantaardig materiaal is, wordt zorgvuldig verborgen tussen riet of andere waterplanten. De dodaars is monogaam en beide ouders nemen de verantwoordelijkheid voor het uitbroeden van de eieren en het verzorgen van de jongen.

Ondanks zijn kleine formaat is de dodaars een vocale vogel, vooral tijdens het broedseizoen. Zijn roep is een kenmerkend, luid trillend geluid dat kan worden gehoord in de vroege ochtend of late avond, wat bijdraagt aan de sfeer van de waterrijke habitats waarin hij leeft.

De dodaars past zich goed aan de aanwezigheid van de mens aan, zolang zijn leefgebied maar behouden blijft en niet te sterk verstoord wordt. Hoewel deze vogel in sommige delen van zijn verspreidingsgebied onder druk staat door habitatverlies en vervuiling, wordt hij wereldwijd niet als bedreigd beschouwd. In Nederland is de dodaars een algemeen voorkomende broedvogel, die het hele jaar door kan worden waargenomen, hoewel sommige populaties migreren naar zuidelijkere gebieden om te overwinteren.

De dodaars is een fascinerend voorbeeld van de biodiversiteit van waterrijke ecosystemen en speelt een belangrijke rol in het ecologische evenwicht van zijn habitat. Door zijn aanpassingsvermogen en veerkracht heeft deze kleine watervogel zijn plaats in uiteenlopende omgevingen weten te behouden en blijft hij een geliefd onderwerp voor natuurliefhebbers en vogelwaarnemers.