Gewichten en maten

Bedreigingsstatus

Beschrijving van het dier

De steenuil (Athene noctua) is een kleine, doch karaktervolle vogel die behoort tot de familie van de uilen (Strigidae). Deze soort is een van de meest wijdverspreide uilen in Europa, inclusief Nederland, en komt daarnaast ook voor in delen van Azië en Noord-Afrika. De steenuil is een opvallende verschijning met een lichaamslengte variërend van 21 tot 23 centimeter en een spanwijdte van ongeveer 54 tot 58 centimeter. Zijn compacte postuur, gecombineerd met relatief lange poten, maakt hem een behendige jager.

Het verenkleed van de steenuil is overwegend bruin met een fijne witte spikkeling, wat hem een uitstekende camouflage biedt in zijn natuurlijke habitat. De kop is rond met opvallende, felgele ogen die naar voren gericht zijn, waardoor de uil een indringende blik heeft. Boven elke oog bevindt zich een kleine, maar duidelijke, wenkbrauwstreep. Zijn gezicht wordt omlijst door een lichte, hartvormige gezichtssluier, wat een kenmerkend uiterlijk geeft.

Steenuilen hebben een sterke voorkeur voor open landschappen met een mix van lage vegetatie en verspreide bomen of struiken. Ze zijn vaak te vinden in agrarisch gebied, oude boomgaarden, en rondom boerderijen waar voldoende broedgelegenheid is in de vorm van oude schuren, holle bomen, of speciaal opgehangen nestkasten. Deze uilen zijn territoriaal en blijven vaak hun hele leven binnen hetzelfde gebied.

De voeding van de steenuil is divers en omvat een breed scala aan prooien. Voornamelijk jagen ze op insecten, knaagdieren, kleine vogels, en soms kleine reptielen en amfibieën. Hun jachttechniek is even divers; ze kunnen prooien vangen vanuit een zitpositie, door te vliegen, of zelfs te voet, wat ongebruikelijk is voor de meeste uilsoorten.

De voortplantingstijd van de steenuil begint in het vroege voorjaar. Na een baltsperiode, waarbij het mannetje het vrouwtje probeert te imponeren met voedselgiften en acrobatische vluchten, legt het vrouwtje meestal 3 tot 5 eieren. Deze worden in een holle boom, oude schuur of speciaal daarvoor ingerichte nestkast gelegd. Het vrouwtje broedt de eieren uit, terwijl het mannetje voor voedsel zorgt. Na ongeveer drie weken komen de eieren uit, en na ongeveer een maand zijn de jongen vliegvlug.

Steenuilen staan bekend om hun nachtelijke levenswijze, hoewel ze ook tijdens de schemering en soms overdag actief kunnen zijn. Hun roep is een kenmerkend geluid in het plattelandsleven; een zacht, maar doordringend 'kiew kiew' of een reeks van fluitende tonen.

Ondanks hun aanpassingsvermogen, staan steenuilen onder druk door veranderingen in het landschap, zoals intensivering van de landbouw en het verdwijnen van geschikte broedplaatsen. Beschermingsprogramma's, waaronder het plaatsen van nestkasten en het behouden van geschikte habitats, zijn cruciaal voor het behoud van deze bijzondere vogelsoort in Nederland en daarbuiten.